Мұнай кен орындарының карбонатты коллекторларының қайталама кальциті және оны сандық анықтау тәсілі
- Авторлар: Коробкин В.В.1, Төлемісова Ж.С.1, Саматов И.Б.1, Чакликов А.Е.1
-
Мекемелер:
- Қазақстан-Британ техникалық университеті
- Шығарылым: Том 7, № 2 (2025)
- Беттер: 84-95
- Бөлім: Керн зерттеу
- URL: https://bakhtiniada.ru/2707-4226/article/view/310171
- DOI: https://doi.org/10.54859/kjogi108822
- ID: 310171
Дәйексөз келтіру
Толық мәтін
Аннотация
Негіздеу. Карбонатты жыныстар Каспий маңы бассейнінің Солтүстік-Батыс Жағалау аймағындағы тұзды мұнай-газ резервуарларын құрайды. Осыған байланысты карбонатты жыныстардың коллекторлық қасиеттеріндегі эпигенетикалық өзгерістердің себептерін анықтау және талдау ерекше маңызға ие, бұл көмірсутектер кен орындарын барлау және игеру процестерін оңтайландыруға әсер етеді. Бұл жағдайлар қарастырылып отырған мақаланың ғылыми және практикалық өзектілігін анықтайды.
Мақсаты. Карбонатты резервуарлардың өзгеру себептерін анықтау және олардың қайталама эпигенетикалық түрленуіне байланысты коллекторлық қасиеттерін сандық бағалау.
Материалдар мен әдістер. Каспий маңы бассейнінің Солтүстік-Батыс Жағалау аймағының мұнай – газ кен орындарының тұз астындағы карбонатты резервуарларын зерттеу макро – және микроскопиялық әдістерді және әртүрлі зертханалық құралдарды-термиялық анализаторларды, термогравиметриялық құрылғыларды, рентгендік дифрактометрияны қолдану арқылы жүзеге асырылды. Мақалада ұсынылған әдіс доломиттің, кальциттің және магнезиттің термиялық ыдырау процестерін динамикалық қыздыру арқылы алынған DTA өлшеу деректеріне негізделген. Коллекторлардың минералды және материалдық құрамын бақылау рентгендік фазалық талдау арқылы жүзеге асырылды.
Нәтижелері. Жүргізілген кешенді термиялық талдау нәтижелері бойынша Каспий маңы мұнай-газ провинциясының Солтүстік-Батыс жағалау аймағының тұз асты мұнай-газ кен орындарының карбонатты коллекторларында қайталама кальцитті анықтау әдістемесі әзірленді.
Карбонатты тау жыныстары-коллекторлар мысалында доломит-кальцит ассоциациясының эпигенетикалық түрлендірулерінің термиялық параметрлері анықталды. Олардың физикалық қасиеттерінің ерекшелігі-карбонатты жыныстардың бос кеуекті кеңістіктерін толтыру, бұл мұнай-газ коллекторларының сыйымдылығы мен сүзу сипаттамаларының төмендеуіне әкеледі.
Корытынды. Көмірсутектердің өнімді кен орындарын іздеу кезінде шөгінді жыныстардың аталған құрылымдық қасиеттерін есепке алу геологиялық барлау жұмыстарының сапасын едәуір арттыруы мүмкін. Ұсынылған анықтау әдісі коллектордың минералды құрамы және карбонатты минералдардың сүзу-сыйымдылық қасиеттері, олардың компоненттерінің кристалдық дәрежесі, кристалдық торлардың қасиеттері және магний, кальций және басқа қоспалардың физикалық қасиеттері туралы ақпарат алуға мүмкіндік береді. Бастапқы жыныстардың эпигенетикалық түрленуінен пайда болған қайталама кальцит коллекторлардың сүзу-сыйымдылық қасиеттеріне теріс әсер етеді.
Толық мәтін
##article.viewOnOriginalSite##Авторлар туралы
В. В. Коробкин
Қазақстан-Британ техникалық университеті
Email: korobkin_vv@mail.ru
ORCID iD: 0000-0002-1562-759X
PhD, профессор
Қазақстан, Алматы қаласыЖ. С. Төлемісова
Қазақстан-Британ техникалық университеті
Хат алмасуға жауапты Автор.
Email: ztulemissova@gmail.com
ORCID iD: 0000-0003-1803-4535
PhD, ассоциированный профессор
Қазақстан, Алматы қаласыИ. Б. Саматов
Қазақстан-Британ техникалық университеті
Email: samatov.40@mail.ru
ORCID iD: 0000-0002-5912-2091
канд. геол.-мин. наук
Қазақстан, Алматы қаласыА. Е. Чакликов
Қазақстан-Британ техникалық университеті
Email: a96chaklikov@gmail.com
ORCID iD: 0000-0001-8316-6599
PhD
Қазақстан, Алматы қаласыӘдебиет тізімі
- Абилхасимов Х.Б. Типизация разрезов палеозойского комплекса восточного борта Прикаспийской впадины // Нефть и газ. 2021. №1(121). С. 6–24. doi: 10.37878/2708-0080/2021-1.01.
- Акчулаков У., Жолтаев Г., Исказиев К.О., и др. Атлас нефтегазоносных и перспективных осадочных бассейнов Республики Казахстан. Алматы : АО НК «КазМунайГаз», 2015. 97 с.
- Багринцева К., Дмитриевский А., Бочко Р. Атлас карбонатных коллекторов месторождений нефти и газа Восточно-Европейской и Сибирской платформ. Москва : Наука, 2003. 264 с.
- Глубинное строение и минеральные ресурсы Казахстана: Нефть и газ. Т. 3 / под ред. С.Ж. Даукеева, Б.С. Ужкенова, А.А. Абдулина, и др. Алматы : Информационно-аналитический центр геологии и минеральных ресурсов Республики Казахстан, 2002. 248 с.
- Fortunatova N.K., Varlamov A.I., Kanev A.S., et al. Structure and Assessment of the Oil Potential of Carbonaceous Carbonate-Siliceous Domanik Deposits in the Volga–Ural Oil and Gas Province // Russian Geology and Geophysics. 2021. Vol. 62. N 8. P. 929–946. doi: 10.2113/RGG20214351.
- Воцалевский Э.С., Булекбаев З.Е., Искужиев Б.А., и др. Месторождения нефти и газа Казахстана. Справочник, издание 3. Алматы : Институт геологических наук им. К.И. Сатпаева, 2016. 409 с.
- Жолтаев Г.Ж., Никитина О.И., Жаймина В.Я., и др. Модернизация стратиграфических схем фанерозоя Казахстана на основе Международной хроностратиграфической шкалы – 2016–2021. Алматы : ТОО «378», 2021. 139 с.
- Исказиев К.О., Хафизов С.Ф., Танинская Н.В. Концептуальная седиментологическая модель франских терригенно-карбонатных отложений Чинаревского месторождения (Казахстан) // Нефтяное хозяйство. 2019. № 10. С. 14–18. doi: 10.24887/0028-2448-2019-10-14-18.
- Coats A.P., Redfern J.P. Kinetic parameters of thermogravime data // Nature. 1964. Vol. 201. P. 68–69. doi: 10.1038/201068a0.
- Цветков А.И., Вальяшихина Е.П., Пилоян Г.О. Дифференциальный термический анализ карбонатных минералов. Москва : Наука, 1964. 167 с.
- Иванова В.П., Касатов Б.К., Красавина Т.Н., Розинов Е.Л. Термический анализ минералов и горных пород. Ленинград : Недра, Ленинградское отделение, 1974. 399 с.
- Putnis A., McConnell J.D.C. Principles of Mineral Behaviour. Oxford : Blackwell, 1980.
- Paulik J., Paulik F., Arnold M. Simultaneous TG, DTG, DTA and EGA technique for the determination of carbonate, sulphate, pyrite and organic material in minerals, soils and rocks // Journal of Thermal Analysis. 1982. Vol. 25. P. 327–340. doi: 10.1007/BF01912957.
- El Zokm G., Safaa A., Ghani A., et al. IR Spectroscopic Investigation, X-Ray Structural Characterization, Thermal Analysis Decomposition and Metal Content of Sediment Samples along Egyptian Mediterranean Coast // World Applied Sciences Journal. 2013. Vol. 23, N 6. P. 823–836. doi: 10.5829/idosi.wasj.2013.23.06.7480.
- Panna W., Wyszomirski P., Myszka R. Charakterystyka surowcowa kopaliny ilasto-krzemionkowej ze złoża Dylągówka–Zapady (polskie Karpaty fliszowe) // Gospodarka Surowcami Mineralnymi. 2014. T. 30, z. 2. S. 85–102. doi: 10.2478/gospo-2014-0012.
- Kaljuvee T., Tonsuaadu K., Marve E., et al. Thermal Behavior of Estonian Graptolite–Argillite from Different Deposits // Processes. 2022. Vol. 10, N 10. doi: 10.3390/pr10101986.
- Xianzhe D., Nan L., Yuyuan W., Zhenping T. Systematical Study on the Influencing Factors of Synchronous Thermal Analyses of Samples-Taking the Chalcanthite as an Example // Frontiers in Chemistry. 2022. Vol. 10. doi: 10.3389/fchem.2022.863083.
- Саматов И.Б., Урумбаев Б.У. Термохимические особенности кальцит-доломитовых образований (на примере Центрального Казахстана) // Геология Казахстана. Серия геологическая. 1997. №2. С. 49–56.
- Патент РК на полезную модель №8623 / 10.11.2023. Бюл. № 2023/0359.2. Коробкин В.В., Саматов И.Б., Тулемисова Ж.С., и др. Способ количественного определения вторичного кальцита. Режим доступа: https://qazpatent.kz. Дата обращения: 17.01.2025.
- Коробкин В.В., Саматов И.Б., Тулемисова Ж.С. Изучение вещественного состава пород каменноугольно-пермского разреза юго-западной части Шу Сарысуйского нефтегазоносного бассейна // Воздействие внешних полей на сейсмический режим и мониторинг их проявлений: тезисы докладов международной юбилейной научной конференции, посвященной 40-летию НС РАН; Июль 3–7, 2018; Бишкек, Кыргызстан. С. 194–198.
- Tulemissova Zh.S., Buslov M.M., Bekmukhametova Z.A. Data of studying the content of organic matter in deposits of the stone-perm separation of the southwestern part of the Shu-Sarysu basin // IOP Conference Series: Earth and Environmental Science. 2019. Vol. 319, Iss.1. doi: 10.1088/1755-1315/319/1/012020.
- Tulemissova Zh.S., Korobkin V.V. Features of the Material Composition of the Main Oil and Gas Complex of the Shu-Sarysu Basin // International Journal of Engineering Research and Technology. 2020. Vol. 13, N 5. P. 1045–1056. doi: 10.37624/IJERT/13.5.2020.1045-1056.
- Тулемисова Ж.С., Коробкин В.В., Саматов И.Б. Данные изучения вещественного состава перспективного нефтематеринского комплекса пород мезозой-кайнозойского чехла Илийского бассейна // IV международная научная конференция «Корреляция Алтаид и Уралид: глубинное строение литосферы, стратиграфия, магматизм, метаморфизм, геодинамика и металлогения»; Апрель 2–6, 2018; Новосибирск, Россия. С. 156–158.
- Тулемисова Ж.С., Коробкин В.В., Буслов М.М. Корреляция стратиграфического разреза с оценкой прогнозных ресурсов углеводородного сырья осадочных бассейнов Южного Казахстана (Шу-Сарысуйского, Илийского и Прибалхашского) // Вестник КБТУ. 2019. № 4(51). С. 177–185.
Қосымша файлдар






