ANTIMIKROBNYE POLIMERY (mini-obzor)

Cover Page

Full Text

Open Access Open Access
Restricted Access Access granted
Restricted Access Subscription Access

Abstract

Неконтролируемое распространение патогенных микроорганизмов признано одной из основных угроз здоровью человека. В статье рассматриваются научные подходы к созданию антибактериальных (биоцидных) препаратов на основе полимеров с катионными группами, последние могут быть использованы самостоятельно или в виде конъюгатов с низкомолекулярными биоцидами и/или неорганическими частицами. Такие препараты проявляют высокую антимикробную активность к широкому кругу бактериальных объектов как в растворе, так и виде тонких пленок и покрытий, нанесенных на различные поверхности. Объединение полимерного и низкомолекулярного биоцидов позволяет повысить эффективность биоцидного действия препарата за счет возможного синергетического эффекта и минимизировать ущерб, наносимый распространением резистентных штаммов патогенных микроорганизмов.

References

  1. Daruka L., Czikkely M.S., Szili P., Farkas Z., Balogh D., Grézal G., Maharramov E. et al. // Nat. Microbiol. 2025. V. 10. P. 313.
  2. Alkarri S., Saad H.B., Soliman M. // Polymers. 2024. V. 16, № 6. P. 771.
  3. Javadi H., Lehnen A.-C., Hartlieb M. // Angew. Chem. Int. Ed. 2025. V. 64. № 24. P. e202503738.
  4. Krul D., Negoseki B.R.D.S., Siqueira A.C., Tomaz A.P.O., Dos Santos É.M., de Sousa I., Vasconcelos T.M., Marinho I.C.R., Arend L.N.V.S., Mesa D., Conte D., Dalla-Costa L.M. // Sci. Total Environ. 2025. V. 973 P. 179124.
  5. Bo L., Sun H., Li Y.-D., Zhu J., Wurpel J.N.D., Lin H., Chen Z.-S. // Front. Pharmacol. 2024. V. 15. P. 1347750.
  6. Santos M.R.E., Fonseca A.C., Mendonça P.V., Branco R., Serra A.C., Morais P.V., Coelho J.F.J. // Materials. 2016. V. 9. № 7. P. 599.
  7. Gilbert P., Moore L.E. // J. Appl. Microbiol. 2005. V. 99, № 4. P. 703.
  8. Arnold W.A., Blum A., Branyan J., Bruton T.A., Carignan C.C., Cortopassi G. et al. // Environ. Sci. Technol. 2023. V. 57. № 20. P. 7645.
  9. Boyce J.M. // Antimicrob. Resist. Infect. Control. 2023. V. 12. № 1. P. 32.
  10. Buffet-Bataillon S., Tattevin P., Bonnaure-Mallet M., Jolivet-Gougeon A. // Int. J. Antimicrob. Ag. 2012. V. 39. № 5. P. 381.
  11. Sola E.A., Bourilhón P., Manzo R.M., Frisón L.N. // J. Food Saf. 2023. V. 43, № 1. P. e13017.
  12. Copes W.E., Ojiambo P.S. // Plant Dis. 2023. V. 107. № 2. P. 480.
  13. Jaglic Z., Cervinkova D. // Vet. Med. 2012. V. 57, № 6. P. 275.
  14. Alfei S., Schito A.M. // Polymers. 2020. V. 12. № 5. P. 1195.
  15. Huang K.-S., Yang C.-H., Huang S.-L., Chen C.-Y., Lu Y.-Y., Lin Y.-S. // Int. J. Mol. Sci. 2016. V. 17. № 9. P. 1578.
  16. Kenawy E.-R., Worley S.D., Broughton R. // Biomacromolecules. 2007. V. 8. № 5. P. 1359.
  17. Akbari A., Bigham A., Rahimkhoei V., Sharifi S., Jabbari E. // Polymers. 2022. V. 14. № 9. P. 1634.
  18. Kamaruzzaman N.F., Tan L.P., Hamdan R.H., Choong S.S., Wong W.K., Gibson A.J., Chivu A., Fatima Pina M. // Int. J. Mol. Sci. 2019. V. 20. № 11. P. 2747.
  19. Pham P., Oliver S., Boyer C. // Macromol. Chem. Phys. 2023. V. 224. № 3. P. 2200226.
  20. Ganewatta M.S., Tang C. // Polymer. 2015. V. 63. P. A1.
  21. Tang M., Chen C., Zhu J., Allcock H.R., Siedlecki C.A., Xu L.-C. // Bioact. Mater. 2021. V. 6. № 2. P. 447.
  22. Chen A., Peng H., Blakey I., Whittaker A.K. // Polym. Rev. 2017. V. 57. № 2. P. 276.
  23. Lou Y., Gaitor J., Treichel M., Noonan K.J.T., Palermo E.F. // ACS Macro Lett. 2023. V. 12. № 2. P. 215.
  24. Ul Haq I., Pinto Vieira R., Lima W.G., de Lima M.E., Krukiewicz K. // Arab. J. Basic Appl. Sci. 2024. V. 31. № 1. P. 325.
  25. Garg G., Chauhan G.S., Gupta R., Ahn J.-H. // J. Colloid Interface Sci. 2010. V. 344. № 1. P. 90.
  26. Ulery B.D., Nair L.S., Laurencin C.T. // J. Polym. Sci. B: Polym. Phys. 2011. V. 49. № 12. P. 832.
  27. Sivakanthan S., Rajendran S., Gamage A., Madhujith T., Mani S. // Food Res. Int. 2020. V. 136. P. 109327.
  28. González-López M.E., Calva-Estrada S.d.J., Gradilla-Hernández M.S., Barajas-Álvarez P. // Front. Sustain. Food Syst. 2023. V. 7. P. 1225371.
  29. Haktaniyan M., Bradley M. // Chem. Soc. Rev. 2022. V. 51. № 20. P. 8584.
  30. Goy R.C., Britto D.D., Assis O.B. // Polímeros. 2009. V. 19. № 3. P. 241.
  31. Muxika A., Etxabide A., Uranga J., Guerrero P., de la Caba K. // Int. J. Biol. Macromol. 2017. V. 105. Pt. 2. P. 1358.
  32. Yan D., Li Y., Liu Y., Li N., Zhang X., Yan C. // Molecules. 2021. V. 26. № 23. P. 7136.
  33. Dhlamini K.S., Selepe C.T., Ramalapa B., Tshweu L., Ray S.S. // Macromol. Mater. Eng. 2024. V. 309. № 9. P. 2400018.
  34. Wu K., Yan Z., Wu Z., Li J., Zhong W., Ding L., Zhong T., Jiang T. // J. Funct. Biomater. 2024. V. 15. № 11. P. 318.
  35. Guarnieri A., Triunfo M., Scieuzo, C. // Hermetia Illucens. Sci Rep. 2022. V. 12. № 1. P. 8084.
  36. Ardean C., Davidescu C.M., Nemeş N.S., Negrea A., Ciopec M., Duteanu N., Negrea P., Duda-Seiman D., Musta V. // Int. J. Mol. Sci. 2021. V. 22. № 14. P. 7449.
  37. Lebaudy E., Guilbaud-Chéreau C., Frisch B., Vrana N.E., Lavalle P. // Adv. Nanobiomed. Res. 2023. V. 3. № 12. P. 2300080.
  38. Zhu H., Liu R., Shang Y., Sun L. // Eng. Regen. 2023. V. 4. № 1. P. 20.
  39. Yaroslavov A.A., Kuchenkova O.Ye., Okuneva I.B., Melik-Nubarov N.S., Kozlova N.O., Lobyshev V.I., Menger F.M., Kabanov V.A. // Biochim. Biophys. Acta. 2003. V. 1611. № 1–2. P. 44.
  40. Hyldgaard M., Mygind T., Vad B.S., Stenvang M., Otzen D.E., Meyer R.L. // Appl. Environ. Microbiol. 2014. V. 80. № 24. P. 7758.
  41. Li S., Mao Y., Zhang L., Wang M., Meng J., Liu X., Bai Y., Guoet Y. // Biotechnol. Biofuels Biop. 2022. V. 15. № 1. P. 65.
  42. Chen Y., Miao W., Li X., Xu Y., Gao H., Zheng, B. // Trends Food Sci. Technol. 2023. V. 139. P. 104131.
  43. Zhang Y., Wang F., Huang Q., Patil A.B., Hu J., Fan L., Yang Y., Duan H., Dong X., Lin C. // Mater. Sci. Eng. C. 2020. V. 110. P. 110690.
  44. Lu M., Peng W., Kang W., Huang L., Zhang J., Tan S., Huo D.-L., Chen H. // Int. J. Biol. Macromol. 2024. V. 266. Pt. 2. P. 131395.
  45. Zhang R.-Y., Wang P.-F., Li H.-X., Yang Y.-J., Rao S.-Q. // Polymers. 2023. V. 15. № 23. P. 4517.
  46. Chang Y., McLandsborough L., McClements D.J. // Food Hydrocoll. 2014. V. 35. P. 137.
  47. Chang Y., McLandsborough L., McClements D.J. // J. Agric. Food Chem. 2012. V. 60. № 7. P. 1837.
  48. Vidal L., Thuault V., Mangas A., Coveñas R., Thienpont A., Geffard M. // J. Amino Acids. 2014. V. 2014. № 1. P. 672367.
  49. Moschonas G., Geornaras I., Stopforth J.D., Wach D., Woerner D.R., Belk K.E., Smith G.C., Sofos J.N. // J. Food Sci. 2012. V. 77. № 7. P. M405.
  50. Zhang Y., Jiang J., Chen Y. // Polymer. 1999. V. 40. № 22. P. 6189.
  51. Kuroki A., Tchoupa A.K., Hartlieb M., Peltier R., Locock K.E., Unnikrishnan M., Perrier S. // Biomaterials. 2019. V. 217. P. 119249.
  52. Muñoz-Bonilla A., Fernández-García M. // Prog. Polym. Sci. 2012, V. 37. № 2. P. 281.
  53. Qiu H., Si Z., Luo Y., Feng P., Wu X., Hou W. et al. // Front. Bioeng. Biotechnol. 2020. V. 8. P. 910.
  54. Luo X., Jiang Z., Zhang N., Yang Z., Zhou Z. // Polymers. 2017. V. 9. № 10. P. 517.
  55. Leong J., Yang C., Tan J., Tan B.Q., Hor S., Hedrick J.L., Yang Y.Y. // Biomater. Sci. 2020. V. 8. № 24. P. 6920.
  56. Zubris D.L., Minbiole K.P.C., Wuest W.M. // Curr. Top. Med. Chem. 2017. V. 17. № 3. P. 305.
  57. Gong Y., Xu X., Aquib M., Zhang Y., Yang W., Chang Y., Peng H., Boyer C., Whittaker A.K., Fu C. // ACS Appl. Polym. Mater. 2024. V. 6. № 12. P. 6966.
  58. Jiao Y., Niu L.N., Ma S., Li J., Tay F.R., Chen J.H. // Prog. Polym. Sci. 2017. V. 71. P. 53.
  59. Sanches L.M., Petri D.F.S., de Melo Carrasco L.D., Carmona-Ribeiro A.M. // J. Nanobiotechnology. 2015. V. 13. №. 58. P. 1.
  60. Benmamoun Z., Chandar P., Jankolovits J., Ducker W.A. // ACS Biomater. Sci. Eng. 2024. V. 10. № 5. P. 3029.
  61. Fischer D., Dautzenberg H., Kunath K., Kissel T. // Int. J. Pharm. 2004. V. 280, № 1–2. P. 253.
  62. Dos Santos R.L.O., Gallo R.T., Fernandes L.G., Coto N.P., Domaneschi C., Sugaya N.N., Paula C.R. // Oral Surg. Oral Med. Oral Pathol. Oral Radiol. 2020. V. 130. № 3. P. e285.
  63. Sinelnikova D.G., Novoskoltseva O.A., Loiko N.G., Nikolaev Y.A., Yaroslavov A.A. // Mendeleev Commun. 2024. V. 34. № 1. P. 31.
  64. Jangu C., Long T.E. // Polymer. 2014. V. 55. № 16. P. 3298.
  65. Rose V.L., Mastrotto F., Mantovani G. // Polym. Chem. 217. V. 8. № 2. P. 353.
  66. Chen Y., Han Q. // Appl. Surf. Sci. 2011. V. 257. № 14. P. 6034.
  67. Helander I.M., Alakomi H.-L., Latva-Kala K., Koski P. // Microbiology. 1997. V. 143. №. 10. P. 3193.
  68. Khalil H., Chen T., Riffon R., Wang R., Wang Z. // Antimicrob. Agents Chemother. 2008. V. 52. № 5. P. 1635.
  69. Akif F.A., Mahmoud M., Prasad B., Richter P., Azizullah A., Qasim M. et al. // Antibiotics. 2022. V. 11. № 10. P. 1371.
  70. Jain A., Duvvuri L.S., Farah S., Beyth N., Domb A.J., Khan W. // Adv. Healthc. Mater. 2014. V. 3. № 12. P. 1969.
  71. Wang A., Duan S., Hu Y., Ding X., Xu F.-J. // ACS Appl. Mater. Interfaces. 2022. V. 14. № 39. P. 44173.
  72. Xie Z., Zhang P., Zhang Z., Chen C., Wang X. // Chin. Chem. Lett. 2024. V. 35. № 9. P. 109768.
  73. Yang Y., Cai Z., Huang Z., Tang X., Zhang X. // Polym. J. 2018. V. 50. № 1. P. 33.
  74. Ortega M.Á., Guzmán Merino A., Fraile-Martínez O., Recio-Ruiz J., Pekarek L. et al. // Pharmaceutics. 2020. V. 12. № 9. P. 874.
  75. Galanakou C., Dhumal D., Peng L. // Biomater. Sci. 2023. V. 11. №. 10. P. 3379.
  76. Staneva D., Said A.I., Grozdanov P., Nikolova I., Stoyanova R., Jordanova A., Grabchev I. // Photochem. Photobiol. Sci. 2025. V. 24. № 4. P. 593.
  77. Altaher Y., Kandeel M. //J. Nanomater. 2022. V. 2022. №. 1. P. 4013016.
  78. Kabanov V.A. // Russ. Chem. Rev. 2005. V. 74. № 1. P. 3.
  79. Alsayyed R., Ribeiro A., Cabral-Marques H. // Bacteria. 2024. V. 3. № 4. P. 452.
  80. Misin V.M., Zezin A.A., Klimov D.I., Sybachin A.V., Yaroslavov A.A. // Polym. Sci. Ser. B. 2021. V. 63. P. 459.
  81. Novoskoltseva O.A., Litmanovich E.A., Loiko N.G., Nikolaev Y.A., Yaroslavov A.A. // Int. J. Mol. Sci. 2023. V. 24. № 19. P. 14717.
  82. Guyomard A., Dé E., Jouenne T., Malandain J.-J., Muller G., Glinel K. // Adv. Funct. Mater. 2008. V. 18. № 5. P. 758.
  83. Takahashi H., Sovadinova I., Yasuhara K., Vemparala S., Caputo G.A., Kuroda K. // Wiley Interdiscip. Rev.: Nanomed. Nanobiotechnology. 2023. V. 15. № 3. P. e1866.
  84. Pal T., Ghosh B., Mukherjee K., Kumar Giri T. // J. Drug Deliv. Sci. Tec. 2025. V. 111. P. 107126.
  85. Carmona-Ribeiro A.M., Araújo P.M. // Int. J. Mol. Sci. 2021. V. 22. № 11. P. 5424.
  86. Carmona-Ribeiro A.M., Carrasco L.D.M. // Int. J. Mol. Sci. 2013. V. 14. № 5. P. 9906.
  87. Yañez-Macías R., Muñoz-Bonilla A., De Jesús-Tellez M.A., Maldonado-Textle H., Guerrero-Sánchez C., Schubert U.S., Guerrero-Santos R. // Polymers. 2019. V. 11. № 11. P. 1789.
  88. Namivandi-Zangeneh R., Wong E.H.H., Boyer C. // ACS Infect. Dis. 2021. V. 7. № 2. P. 215.
  89. Olaru I., Stefanache A., Gutu C., Lungu, I.I., Mihai C., Grierosu C., Calin G., Marcu C., Ciuhodaru T. // Polymers. 2024. V. 16. № 23. P. 3247.
  90. Pereira D., Ferreira S., Ramírez-Rodríguez G.B., Alves N., Sousa Â., Valente J.F. // Int. J. Mol. Sci. 2024. V. 25. № 2. P. 1256.
  91. Géczi Z., Hermann P., Kőhidai L., Láng O., Kőhidai Z., Mészáros T., Barócsi A., Lenk S., Zelles T. // J. Nanomater. 2018. V. 2018. № 1. P. 1048734.
  92. Gupta S., Keerthan S.K., Kudipady M.L., Puttaiahgowda Y.M. // Adv. Polym. Technol. 2024. V. 2024. № 1. P. 5527195.
  93. Jardón-Maximino N., Cadenas-Pliego G., Ávila-Orta C.A., Comparán-Padilla V.E., Lugo-Uribe L.E., Pérez-Alvarez M., Tavizón S.F., Santillán G.d.J.S. // Polymers. 2021. V. 13. № 11. P. 1694.
  94. Tamayo L., Azócar M., Kogan M., Riveros A., Páez, M. // Mater. Sci. Eng. C. 2016. V. 69. P. 1391.
  95. He X., Dai L., Ye L., Sun X., Enoch O., Hu R., Zan X., Lin F., Shen, J. // Adv. Sci. (Weinh). 2022. V. 9. № 14. P. e2105223.
  96. Gimenez-Ingalaturre A.C., Abad-Álvaro I., Bakir M., Chueca P., Goni P., Laborda F. // Microchem. J. 2024. V. 205. P. 111296.
  97. Ma X., Zhou S., Xu X., Du Q. // Front. Surg. 2022. V. 9. P. 905892.
  98. Salah I., Parkin I.P., Allan E. // RSC Adv. 2021. V. 11. № 30. P. 18179.
  99. Su C., Huang K., Li H.-H., Lu Y.-G., Zheng D.- L. // J. Nanomater. 2020. V. 2020. № 1. P. 5616379.
  100. Saed M., Ayivi R.D., Wei J., Obare S.O. // Colloid Interface Sci. Commun. 2024. V. 62. P. 100804.
  101. Sarma P.P., Rai A., Baruah P.K. // Antibiotics. 2024. V. 13. № 2. P. 124.
  102. Brasil M.S.L., Filgueiras A.L., Campos M.B., Neves M.S.L, Eugênio M., Sena L.A., Sant’Anna C.B., da Silva V.L., Diniz C.G., Sant’Ana A.C. // J. Braz. Chem. Soc. 2018. V. 29. № 10. P. 2026.
  103. de Castro K.C., Costa J.M. // J. Polym. Res. 2021. V. 28. №. 230.
  104. Ko S., Lee J.-Y., Park D., Kim K. // Macromol. Res. 2025. V. 33. P. 137.
  105. Pinho A.C., Piedade A.P. // Polymers. 2020. V. 12. № 11. P. 2469.
  106. Sukhareva K., Chernetsov V., Burmistrov I. // Polymers. 2024. V. 16. № 6. P. 809.
  107. Druvari D., Tzoumani I., Piperigkou Z., Tzaferi K., Tselentis D., Vlamis-Gardikas A. et al. // ACS Omega. 2022. V. 7. № 39. P. 35204.
  108. Panova I.G., Shevaleva E.A., Gritskova I.A., Loiko N.G., Nikolaev Y.A., Novoskoltseva O.A., Yaroslavov A.A. // Polymers. 2022. V. 14. № 21. P. 4598.
  109. Das B.P., Tsianou M. // Adv. Colloid Interface Sci. 2017. V. 244. P. 71.
  110. Séon L., Lavalle P., Schaaf P., Boulmedais F. // Langmuir. 2015. V. 31. № 47. P. 12856.
  111. Zhu X., Loh X.J. // Biomater. Sci. 2015. V. 3. № 12. P. 1505.
  112. Wang Q., Wang L., Gao L., Yu L., Feng W., Liu N. et al. // J. Mater. Chem. B. 2019. V. 7. № 24. P. 3865.
  113. Li L., Jung J., Ma W., Wen J., Ren X., Sun Y. // Mater. Sci. Eng. C. 2020. V. 115. P. 111122.
  114. Akintola J., Chen Y., Digby Z.A., Schlenoff J.B. // ACS Appl. Mater. Interfaces. 2023. V. 15. № 43. P. 50058.
  115. Lichter J.A., Rubner M.F. // Langmuir. 2009. V. 25. № 13. P. 7686.
  116. Parbat D., Manna U. // Mater. Adv. 2023. V. 4. № 1. P. 35.
  117. Criado-Gonzalez M., Mijangos C., Hernández R. // Polymers. 2021. V. 13. № 14. P. 2254.
  118. Redondo M., Pereira A., Pereira C.M., Melo L.F. // Nanomaterials. 2023. V. 13. № 23. P. 3067.
  119. Li Z., Lee D., Sheng X., Cohen R.E., Rubner M.F. // Langmuir. 2006. V. 22. № 24. P. 9820.
  120. Ajdnik U., Finšgar M., Zemljič L.F. // Carbohydr. Polym. 2020. V. 232. P. 115817.
  121. Chuang H.F., Smith R.C., Hammond P.T. // Biomacromolecules. 2008. V. 9. № 6. P. 1660.
  122. Yu X., Liao X., Chen H. // Int. J. Nanomedicine. 2021. V. 16. P. 2983.
  123. Wu Y., Long Y., Li Q.-L., Han S., Ma J., Yang Y.-W., Gao H. // ACS Appl. Mater. Interfaces. 2015. V. 7. № 31. P. 17255.
  124. Bromberg L., Magariños B., Concheiro A., Hatton T.A., Alvarez-Lorenzo C. // Ind. Eng. Chem. Res. 2024. V. 63. № 14. P. 6268.
  125. Santoro O., Izzo L. // Int. J. Mol. Sci. 2024. V. 25. № 14. P. 7587.
  126. Nasef M.M., Gupta B., Shameli K., Verma C., Ali R.R., Ting T.M. // Polymers. 2021. V. 13. P. 3102.
  127. Zhang Y., Zhang X., Zhao Y.-Q., Zhang X.-Y., Ding X. et al. // Biomater. Sci. 2020. V. 8. № 3. P. 997.

Supplementary files

Supplementary Files
Action
1. JATS XML

Copyright (c) 2025 Russian Academy of Sciences

Согласие на обработку персональных данных с помощью сервиса «Яндекс.Метрика»

1. Я (далее – «Пользователь» или «Субъект персональных данных»), осуществляя использование сайта https://journals.rcsi.science/ (далее – «Сайт»), подтверждая свою полную дееспособность даю согласие на обработку персональных данных с использованием средств автоматизации Оператору - федеральному государственному бюджетному учреждению «Российский центр научной информации» (РЦНИ), далее – «Оператор», расположенному по адресу: 119991, г. Москва, Ленинский просп., д.32А, со следующими условиями.

2. Категории обрабатываемых данных: файлы «cookies» (куки-файлы). Файлы «cookie» – это небольшой текстовый файл, который веб-сервер может хранить в браузере Пользователя. Данные файлы веб-сервер загружает на устройство Пользователя при посещении им Сайта. При каждом следующем посещении Пользователем Сайта «cookie» файлы отправляются на Сайт Оператора. Данные файлы позволяют Сайту распознавать устройство Пользователя. Содержимое такого файла может как относиться, так и не относиться к персональным данным, в зависимости от того, содержит ли такой файл персональные данные или содержит обезличенные технические данные.

3. Цель обработки персональных данных: анализ пользовательской активности с помощью сервиса «Яндекс.Метрика».

4. Категории субъектов персональных данных: все Пользователи Сайта, которые дали согласие на обработку файлов «cookie».

5. Способы обработки: сбор, запись, систематизация, накопление, хранение, уточнение (обновление, изменение), извлечение, использование, передача (доступ, предоставление), блокирование, удаление, уничтожение персональных данных.

6. Срок обработки и хранения: до получения от Субъекта персональных данных требования о прекращении обработки/отзыва согласия.

7. Способ отзыва: заявление об отзыве в письменном виде путём его направления на адрес электронной почты Оператора: info@rcsi.science или путем письменного обращения по юридическому адресу: 119991, г. Москва, Ленинский просп., д.32А

8. Субъект персональных данных вправе запретить своему оборудованию прием этих данных или ограничить прием этих данных. При отказе от получения таких данных или при ограничении приема данных некоторые функции Сайта могут работать некорректно. Субъект персональных данных обязуется сам настроить свое оборудование таким способом, чтобы оно обеспечивало адекватный его желаниям режим работы и уровень защиты данных файлов «cookie», Оператор не предоставляет технологических и правовых консультаций на темы подобного характера.

9. Порядок уничтожения персональных данных при достижении цели их обработки или при наступлении иных законных оснований определяется Оператором в соответствии с законодательством Российской Федерации.

10. Я согласен/согласна квалифицировать в качестве своей простой электронной подписи под настоящим Согласием и под Политикой обработки персональных данных выполнение мною следующего действия на сайте: https://journals.rcsi.science/ нажатие мною на интерфейсе с текстом: «Сайт использует сервис «Яндекс.Метрика» (который использует файлы «cookie») на элемент с текстом «Принять и продолжить».