Механизмы развития эпилепсии височной доли: клинические и экспериментальные исследования
- Авторы: Балыкова О.П.1,2,3, Шиханов Н.П.1,2,3, Иноземцева В.С.1,2,3, Сосунов А.А.1,2,3, МакКханн Г.1,2,3, Челышев Ю.А.1,2,3
-
Учреждения:
- Колумбийский университет
- Мордовский государственный университет им. Н.П. Огарева
- Казанский государственный медицинский университет
- Выпуск: Том XXXIV, № 1-2 (2002)
- Страницы: 51-59
- Раздел: Обзоры
- URL: https://bakhtiniada.ru/1027-4898/article/view/87556
- DOI: https://doi.org/10.17816/nb87556
- ID: 87556
Цитировать
Полный текст
Аннотация
Среди многих форм эпилепсии одной из наиболее изученных является эпилепсия височной доли (височная эпилепсия), связанная с патологией лимбической системы, и прежде всего гиппокампа. Источником эпилептических приступов при этой форме болезни служат отделы лимбической системы, что подтверждается электроэнцефалографическими данными, в том числе полученными с использованием внедренных электродов [81], и клинической эффективностью оперативного вмешательства. Удаление определенных отделов медиальной височной коры, в том числе части гиппокампа, способствует излечению или уменьшению частоты и тяжести приступов [92]. На основании структурных изменений выделяют два основных вида эпилепсии височной доли: 1) с наличием объемного процесса (опухоль, врожденная патология, аневризма кровеносного сосуда, кровоизлияние), затрагивающего лимбическую систему; 2) без наличия четко верифицированных объемных изменений в области медиальной височной доли [23]. В последнем случае единственным структурным проявлением височной эпилепсии является склероз гиппокампа. Название отражает наиболее яркие морфологические проявления болезни — утрату нейронов прежде всего в СА1 и СА3 зонах аммонова рога и развитие заместительного глиоза. Прижизненная визуализация мозга с использованием функциональной позитронно-эмиссионной томографии, магнито-резонансного сканирования, магнито-энцефалографии подтверждает изменения гиппокампа при височной эпилепсии обычно в виде уменьшения его объема [60]. Наблюдается также положительная корреляция между прижизненными структурными и биохимическими (в частности, число АМРА-А рецепторов и интенсивность поглощения F-флуоро-2-деокси-D-глюкозы) изменениями в склерозированном гиппокампе и данными исследования операционного материала [75].
Ключевые слова
Полный текст
Открыть статью на сайте журналаОб авторах
О. П. Балыкова
Колумбийский университет; Мордовский государственный университет им. Н.П. Огарева; Казанский государственный медицинский университет
Автор, ответственный за переписку.
Email: info@eco-vector.com
США, Нью-Йорк; Саранск; Казань
Н. П. Шиханов
Колумбийский университет; Мордовский государственный университет им. Н.П. Огарева; Казанский государственный медицинский университет
Email: info@eco-vector.com
Россия, Нью-Йорк; Саранск; Казань
В. С. Иноземцева
Колумбийский университет; Мордовский государственный университет им. Н.П. Огарева; Казанский государственный медицинский университет
Email: info@eco-vector.com
Россия, Нью-Йорк; Саранск; Казань
А. А. Сосунов
Колумбийский университет; Мордовский государственный университет им. Н.П. Огарева; Казанский государственный медицинский университет
Email: info@eco-vector.com
Россия, Нью-Йорк; Саранск; Казань
Г. МакКханн
Колумбийский университет; Мордовский государственный университет им. Н.П. Огарева; Казанский государственный медицинский университет
Email: info@eco-vector.com
Россия, Нью-Йорк; Саранск; Казань
Ю. А. Челышев
Колумбийский университет; Мордовский государственный университет им. Н.П. Огарева; Казанский государственный медицинский университет
Email: info@eco-vector.com
Россия, Нью-Йорк; Саранск; Казань
Список литературы
- Чепурнов С.А., Чепурнова Н.Е. // Успехи физиол. наук. — 1997.—Т. 28.—С. 3—50.
- Aigner L., Arber S., Kapfhammer J.P. et al. // Cell. — 1995. — Vol. 83. — P. 269—78.
- Araque A., Parpura V., Sanzgiri R.P. et al. // Trends Neurosci. — 1999. — Vol. 22. — P. 208—215.
- Avanzini G., Moshe S.L., Schwartzkroin P.A. et al. Animal models of localization-related epilepsy. In: Epilepsy: A comprehensive textbook. / Ed. J. Engel and T.A. Pedley. — Philadelphia, Lippincott-Raven Publishers, 1997. — P. 427—442.
- Baimbridge K.G., Celio M.R., Rogers J.H. // Trends Neurosci. — 1992. —Vol. 15. — P. 303—308.
- Becker C.G., Artola A., Gerardy-Schahn R. et al. // J. Neurosci. — 1996. — P. 143—152.
- Binder D.K., Routbort M.J., McNamara J.O. // J. Neurosci. — 1999. — Vol. 19. — P. 4616—4626.
- Blumcke I., Beck H., Scheffler B. et al. // Acta Neuropathol. — 1996. — Vol. 92. — P. 576—87.
- Bordey A., Sontheimer H. // Epilepsy Res. — 1998. — Vol. 32. — P. 286—303.
- Brooks—Kayal A.R., Shumate M.D., Jin H. et al. // J. Neurosci. — 1999. — P. 8312—8318.
- Buhl E.H., Otis T.S., Mody I. // Science. — 1996. - Vol. 271. — P. 369—373.
- Cole A.J. // Epilepsia. 2000. — Vol. 41. — P. S13—22.
- Cole T.B., Robbins C.A., Wenzel H.J. et al. // Epilepsy Res. — 2000. — Vol. 39. — P. 53—69.
- Cossart R., Dinocourt C., Hirsch J.C. et al. // Nat. Neurosci. — 2001. — Vol. 4. — P. 52—62.
- Coulter D.A. //Epilepsia. — 2000. — Vol. 41. —P. S96—99.
- Cremer H., Chazal G., Lledo P.M. et al. // Int. J. Dev. Neurosci. — 2000. — Vol. 18. — P. 213—220.
- D’Ambrosio R., Wenzel J., Schwartzkroin P.A. et al. // J. Neurosci. — 1998. — Vol. 18. — P. 4425—4438.
- Dashtipour K., Tran P.H., Okazaki M.M., Nadler J.V., Ribak C.E. // Brain Res. — 2001. — Vol. 890. — P. 261—271.
- DePrato Primeaux S., Holmes P.V., Martin R.J. et al. //Neurosci. Lett. — 2000. — Vol. 287. — P. 61—64.
- During M.J., Symes C.W., Lawlor P.A. et al. // Science. — 2000. — Vol. 287. — P. 1453—1460.
- Elmer E., Kokaia M., Ernfors P. et al. // Exp. Neurol. — 1997. — Vol. 145. — P. 93—103.
- Endo A., Nagai N., Urano T. et al. // Neurosci Res. — 1999.— Vol. 33.—P. 1—8.
- Engel J. Jr. // Epilepsy Res. — 1996. — Vol.26. — P.141—150.
- Ferraro T.N., Golden G.T., Smith G.G. et al. // J. Neurosci. — 1999. — Vol. 19. — P. 6733—6739.
- Fisher P.D., Sperber E.F., Moshe S.L. // Brain Dev. — 1998. — Vol. 20. — P. 563—573.
- Fletcher C.F., Frankel W.N. // Hum. Mol. Genet. — 1999. — Vol. 8. — P. 1907—1912.
- Friedman L.K., Pellegrini—Giampietro D.E., Sperber E.F. et al. // J. Neurosci. — 1994. — Vol. 14. — P. 2697—2707.
- Frotscher M., Zimmer // J Comp. Neurol. — 1983. — Vol. 215.—P. 299—311.
- Fujikawa D.G., Shinmei S.S., Cai B. // Epilepsia. — 2000. — Vol. 41. —P. 9—13.
- Gabriel C., Friguls B., Sureda F.X. et al. // J. Neurosci. Res. — 2000. — Vol. 59. — P. 797—805.
- Gibbs J.W. 3rd, Shumate M.D., Coulter D.A. // J. Neurophysiol. — 1997. — Vol. 77. — P. 1924—1938.
- Gibbs J.W. 3rd, Sombati S., DeLorenzo R.J. et al. // J. Neurophysiol. — 1997. — Vol. 77. — P. 2139—2152.
- Hauser K.F., Foldes J.K., Turbek C.S. // Exp. Neurol. — 1999. Vol. 160. — P. 361—375.
- Heinemann U., Gabriel S., Jauch R. et al. // Epilepsia. — 2000. — Vol. 41. Suppl 6. — P. 185—189.
- Higuchi M., Maas S., Single F.N. et al. // Nature. — 2000. — Vol. 406. — P. 78—81.
- Hughes P.E., Alexi T., Walton M. et al. // Prog. Neurobiol. 1999. Vol. 57. — P. 421—450.
- Inoue T., Hirai H., Onteniente B. et al. // Neuroscience. — 1998. - Vol. 86. — P. 723—728.
- Jankowsky J.L., Patterson P.H. // Prog. Neurobiol. — 2001. — Vol. 63. — P. 125—149.
- Jeub M., Lie A., Blumcke I. et al. // Neuroscience. — 1999. - Vol. 94. —P. 465—71.
- Kondo M., Okabe S., Sumino R., Okado H. // Eur. J. Neurosci. — 2000. — Vol. 12. — P. 2812—2822.
- Kokaia M., Ernfors P., Kokaia Z. et al. // Exp. Neurol. — 1995. - Vol. 133. — P. 215—24.
- Kotzbauer P.T., Lampe P.A., Heuckeroth R.O. et al. // Nature. — 1996. — Vol. 384. — P. 467—470.
- Lee S.H., Magge S., Spencer D.D. et al. //. Glia. —1995. — Vol. 15. —P. 195—202.
- Lin L.F., Doherty D.H., Lile J.D. et al. //. Science. — 1993.—Vol. 260.—P. 1130—1132.
- Loup F., Wieser H.G., Yonekawa Y. et al. // J. Neurosci. — 2000. — Vol. 20: — P. 5401—5419.
- Makiura Y., Suzuki F., Chevalier E., Onteniente В. // Exp. Neurol. — 1999. — Vol. 159. — P. 73—83.
- Mathern G.W., Babb T.L., Armstrong D.L. Hippocampal sclerosis. In: Epilepsy: A comprehensive textbook. / Eds. J. Engel and T.A. Pedley. — Philadelphia, Lippincott-Raven Publishers, 1997. —P. 133—155.
- McBain C.J., Fisahn A. // J. Neurosci. — 1994. — Vol. 14. — P. 3413—3425.
- McNamara, J.O., Bonhaus, D.W., Shin C. Epilepsy: Models, Mechanisms and Concepts. / Ed. P.A. Schwartzkroin. - Cambridge Univ. Press, Cambridge, U.K., 1993. — P. 27—47.
- McNamara R.K., Routtenberg A. // Mol. Brain Res. — 1995. —Vol. 33.—P. 22—28.
- Mikkonen M., Soininen H., Kalvianen R. et al. // Ann. Neurol. 1998. — Vol. 44. — P. 923—934.
- Montecot C., Rondi—Reig L., Springhetti V. et al. // Neuroscience. — 1998. — Vol. 84. — P. 791—800.
- Mulle C., Sailer A., Perez-Otano I. et al. // Nature. — 1998. — Vol. 392. — P. 601—605.
- Muller D., Djebbara-Hannas Z., Jourdain P. et al. // Proc. Natl. Acad. Sci. USA. — 2000. — Vol. 97. — P. 4315—4320.
- Muller D., Wang C., Skibo G. et al. // Neuron. — 1996. — Vol. 17. —P. 413-422.
- Mulsch A., Busse R., Mordvintcev P.I. et al. // Neuroreport. — 1994. — Vol. 5. — P. 2325—2328.
- Nanobashvili A., Airaksinen M.S., Kokaia M. et al. // Proc. Natl. Acad. Sci. USA. — 2000. — Vol. 97. — P. 12312— 12317.
- Nawa H., Pelleymounter M.A., Carnahan J. // J. Neurosci. — 1994. — Vol.14. — P.3751—3765.
- Nomura T., Yabe T., Rosenthal E.S. et al. // J. Neurosci. Res. — 2000. Vol. 61. — P. 588—596.
- Otsuki T., Yoshimoto T. // Epilepsia. — 2000. — Vol. 41. Suppl 9. — P. 26—27.
- Pellegrini-Giampietro D.E., Gorter J.A., Bennett M.V., Zukin R.S. // Trends Neurosci. - 1997. — Vol. 20. — P. 464—470.
- Pierce J.P., Kurucz O.S., Milner T.A. // Hippocampus. — 1999. — Vol. 9. — P. 255—276.
- Proper E.A., Oestreicher A.B., Jansen G.H. et al. // Brain. — 2000 — Vol. 123. — P. 19—30.
- Puranam R.S., McNamara J.O. // Curr. Opin. Neurobiol. — 1999. — Vol. 9. — P. 281—287.
- Qian Z., Gilbert M.E., Colicos M.A. et al. // Nature. — 1993. — Vol. 361. — P. 453—457.
- Reibel S., Larmet Y., Carnahan J. et al. // Epilepsia. — 2000. — Vol. 41. Suppl 6. — P. 127—133.
- Rutishauser U., Landmesser L. // Trends Neurosci. — 1996. — Vol. 19. — P. 422—427.
- Savinainen A., Garcia E.P., Dorow D. et al. // J. Biol. Chem. —2001 (№ M 100190200 в электронной версии)
- Scharfman H.E., Goodman J.H., Sollas A.L. // J. Neurosci. — 1999.—Vol. 19.— P. 5619—5631.
- Scheffler B., Faissner A., Beck Het al. // Glia. — 1997. — Vol. 19. —P. 35—46.
- Seeburg P.H., Higuchi M., Sprengel R. // Brain Res. Rev. — 1998. — Vol. 26. — P. 217—229.
- Seki T., Arai Y. // Neuroreport. — 1995. — Vol. 6. — P. 2479—2482.
- Shumate M.D., Lin D.D., Gibbs J.W. 3rd et al. // Epilepsy Res. — 1998. — Vol. 32. — P. 114—128.
- Staley K.J., Soldo B.L., Proctor W.R. // Science. — 1995. — Vol. 269.— P. 977—981.
- Szelies B., Weber—Luxenburger G., Mielke R. et al. //. Eur. J. Neurol. — 2000. — Vol. 7. — P. 393—400.
- Terman G.W., Drake C.T., Simmons M.L. et al. // J. Neurosci. — 2000. — Vol. 20. — P. 4379—4388.
- Treiman D.M., Heinemann U. Experimental models of status epilepticus. In: Epilepsy: A comprehensive textbook. / Eds. J. Engel and T.A. Pedley. — Philadelphia, Lippincott-Raven Publishers, 1997. — P. 443-455.
- Tsirka S.E., Rogove A.D., Bugge T.H. et al. // J. Neurosci. — 1997. — Vol. 17. — P. 543—552.
- Turgeon V.L., Houenou L.J. // Brain Res. Rev. —1997. — Vol. 25. — P. 85—95.
- VanLandingham K.E., Heinz E.R., Cavazos J.E., Lewis D.V. // Ann. Neurol. - 1998. — Vol. 43. — P. 413-426.
- Van Roost D., Solymosi L., Schramm J. et al. // Neurosurgery. — 1998.Vol. 43. — P. 819—826.
- Vezzani A., Sperk G., Colmers W.F. // Trends Neurosci. — 1999. — Vol. 22. — P. 25—30.
- Walton M., Henderson C., Mason—Parker S. et al. // J. Neurosci. Res. — 1999. — Vol. 58. — P. 96—106.
- Walton M., Woodgate A.M., Muravlev A. et al. // J. Neurochem. — 1999. — Vol. 73. — P. 1836—1842.
- Walz W., Wuttke W.A. // J. Neurosci. Res. — 1999. — Vol. 56. —P. 595—603.
- Werb Z. // Cell. — 1997. — Vol. 91. — P. 439-442.
- Whiting P.J., Bonnert T.P., McKernan R.M. et al. // Ann. NY Acad. Sci. — 1999. — Vol. 868. — P. 645—653.
- Woldbye D.P., Madsen T.M., Larsen P.J. et al. // Brain Res. — 1996. — Vol. 737. — P. 162—168.
- Wu Y.P., Siao C.J., Lu W. et al. // J. Cell Biol. - 2000. — Vol. 148. —P. 1295—1304.
- Young D., Lawlor P.A., Leone P. et al. // Nat. Med. — 1999. - Vol. 5. — P. 448-453.
- Zang N., Houser C.R. // J. Comp. Neurol. — 1999 — Vol. 405. — P. 472—490.
- Zentner J., Hufnagel A., Wolf H.K. et al. //. J. Neurol. Neurosurg. Psychiatry. — 1995. — Vol. 58 — P. 666—763.
- Zheng D., Butler L.S., McNamara J.O. // Neuroscience. — 1998. — Vol. 83. — P. 251—258.
Дополнительные файлы
