Табиғи, өнеркәсіптік қайта өңделген судың физика-химиялық және микробиологиялық көрсеткіштері және оларды тазарту

Мұқаба

Дәйексөз келтіру

Толық мәтін

Аннотация

Негіздеу. Антропогендік әсер ету жағдайында жер үсті өзендері мен жер асты су қоймаларындағы судың химиялық құрамы ластануға ұшырайды, бұл судың сапасының төмендеуіне ғана емес, сонымен қатар патогендік және шартты патогенді бактериялардың көбеюіне әкеледі.

Мақсаты. Бұл жұмыстың мақсаты белсендірілген алюминий қорытпалары негізінде алынған коагулянттармен табиғи, өнеркәсіптік айналымдағы судың тазартылғанға дейін және тазартылғаннан кейін физика-химиялық және микробиологиялық көрсеткіштерін зерттеу болып табылады.

Материалдар мен әдістер. Табиғи сулар ретінде: "Алматы СУ" су жинағышынан, "Медеу" шатқалынан, Жайық өзенінен, МжКБИ тәжірибелі металлургиялық өндірісінің ұңғымасынан табиғи суларға зерттеу жұмыстары жүргізілді. Мұнайды терең өңдеу өндірісінің Су дайындау қондырғысынан алынған су, айналымдағы су ретінде зерттелді. Бұлыңғырлық HACH 2100Q турбидиметрімен және 2100qis турбидиметрімен (АҚШ) өлшенді. Микроорганизмдердің өсінділер жасушаларының морфологиясы стереоскопиялық-сотринокулярлық микроскоп MicroOptix MX-1150 (T) көмегімен жарық микроскопиясы арқылы зерттелді.

Нәтижелері. Алюминий полиоксихлоридін алудың тиімді және технологиялық тұрғыдан қарапайым әдісі әзірленді, оның құрамында Al2O3 бойынша 33-тен 41,0%-ға дейін және негізділігі 55,1-ден 66,5%-ға дейін негізгі зат бар. Бұл әдіс 0,5–1,0 масс.% мөлшерінде активатор металдармен (индий, галлий, қалайы) белсендірілген алюминий қорытпасын әрқайсысының 3%-дық HCl ерітуден тұрады. Табиғи және өнеркәсіптік айналым суларының физика-химиялық және микробиологиялық көрсеткіштері зерттелді. Алынған алюминий полиоксихлоридінің ауыз су мен өнеркәсіптік айналым суларын тазарту және кондиционерлеу тиімділігін бағалау жүзеге асырылды.

Корытынды. Құрамында 0,5–1,0 масс.% болатын индий, галлий, қалайы бар алюминий негізіндегі жоғары энергетикалық сипаттамалары бар бірегей қорытпалар жасалды. Қорытпа әртүрлі тотығу орталарында (су, тұз қышқылы) жоғары белсенділікке ие. Алюминий полиоксихлоридін алудың технологиялық қарапайым әдісі жасалды. Табиғи және өнеркәсіптік айналым суларының химиялық және микробиологиялық құрамы зерттелді. Белсендірілген алюминий қорытпаларына негізделген коагулянттар табиғи және өнеркәсіптік айналымдағы суларды улы қосылыстардан тазарту және кондиционерлеу процестерінде тиімді, бактерицидтік белсенділікке ие, грам-теріс бактериялардың деңгейі 73%-ға дейін, грам-позитивті бактериялар 84%-ға дейін және басқа микроорганизмдер топтарының 96%-ға дейін төмендейді. Саңырауқұлақтар мен ашытқылар (Mucor, Fusarium) суды өңдегеннен кейін табылған жоқ. Судың лайлану көрсеткіші төмендету тиімділігі 90–99%, перманганаттың тотығуы 93% дейін жетеді.

Толық мәтін

##article.viewOnOriginalSite##

Авторлар туралы

Галина Ильясовна Бойко

Қ.И.Сәтбаев атындағы ҚазҰТЗУ

Хат алмасуға жауапты Автор.
Email: galina.boyko.kaznitu@gmail.com
ORCID iD: 0000-0002-2912-3384

докт. хим. наук

Қазақстан, Алматы қаласы

Раушан Гайсиевна Сармурзина

Қ.И.Сәтбаев атындағы ҚазҰТЗУ

Email: sarmurzina_r@mail.ru
ORCID iD: 0000-0002-9572-9712

докт. хим. наук, профессор

Қазақстан, Алматы қаласы

Нина Павловна Любченко

Қ.И.Сәтбаев атындағы ҚазҰТЗУ

Email: amtek@bk.ru
ORCID iD: 0000-0002-7133-808X

канд. хим. наук

Қазақстан, Алматы қаласы

Жазира Амангельдыевна Балтабекова

Металлургия және кен байыту институты

Email: jazira001@mail.com
ORCID iD: 0000-0003-3076-0652
Қазақстан, Алматы қаласы

Куаныш Талгатович Тастамбек

Қ.И.Сәтбаев атындағы ҚазҰТЗУ

Email: tastambeku@gmail.com
ORCID iD: 0000-0002-2338-8816

PhD (Биотехнология)

Қазақстан, Алматы қаласы

Павел Витальевич Кеняйкин

Қ.И.Сәтбаев атындағы ҚазҰТЗУ

Email: kenyaikin.p@gmail.com
ORCID iD: 0000-0002-4360-1573
Қазақстан, Алматы қаласы

Анель Таубатырова

Қ.И.Сәтбаев атындағы ҚазҰТЗУ

Email: gggnika465@gmail.com
ORCID iD: 0009-0001-1329-0372
Қазақстан, Алматы қаласы

Әдебиет тізімі

  1. Беличенко Ю.П. Замкнутые системы водоснабжения химических производств. Москва : Химия, 1990. 208 с.
  2. Масакбаева С.Р., Токарева А.В., Несмеянова Р.М., Ковтарева С.Ю. Получение оксихлорида алюминия из тригидроксида алюминия и соляной кислоты // Наука и техника Казахстана. 2021. №1. С. 6–11.
  3. Патент РФ на изобретение №2589164С1/ 10.07.16. Бюл. №19. Сычев А.В., Сычев С.А., Рашковский Г.Б. способ получения оксихлорида алюминия. Режим доступа: https://patentimages.storage.googleapis.com/97/41/0b/d418d6e7d9fc05/RU2589164C1.pdf. Дата обращения: 02.05.2024.
  4. Токарева А.В., Масакбаева С.Р. Оксихлорид алюминия – коагулянт для подготовки воды питьевого водоснабжения // Наука и техника Казахстана. 2020. №2. С. 58–65.
  5. Shamaei L., Khorshidia L., Perdicakis B., Sadrzadeh M. Treatment of oil sands produced water using combined electrocoagulation and chemical coagulation techniques // Sci. Total Environ. 2018. Vol. 645. P. 560–572. doi: 10.1016/j.scitotenv.2018.06.387.
  6. Sun H., Jiao R., Xu H., et al. The influence of particle size and concentration combined with pH on coagulation mechanisms // J. Environ. Sci. 2019. Vol. 82. P. 39–46. doi: 10.1016/j.jes.2019.02.021.
  7. Tang H., Xiao F., Wang D. Speciation, stability, and coagulation mechanisms of hydroxyl aluminum clusters formed by pacl and alum: a critical review // Adv. Colloid Interface Sci. 2015. Vol. 226(A). P. 78–85. doi: 10.1016/j.cis.2015.09.002.
  8. Бойко Г.И., Сармурзина Р.Г., Карабалин У.С., и др. Энергоаккумулирующие вещества нового поколения в решении проблемы очистки сточных вод объектов нефтедобычи и нефтепереработки // Нефть. Газ. Новации. 2019. №5(221). С. 20–25.
  9. Sarmurzina R.G., Boiko G.I., Kenzhaliyev B.K., et al. Coagulants for water based on activated aluminum alloys // Global J. Environ. Sci. Manage. 2023. Vol. 9, Issue 4. P. 1–18. doi: 10.22034/gjesm.2023.04.02.
  10. Сармурзина Р.Г., Бойко Г.И., Любченко Н.П., и др. Сплавы для производства водорода и активного оксида алюминия // Известия Национальной Академии наук Республики Казахстан. 2022. №1(451). С. 91–98. doi: 10.32014/2022.2518-170X.145.
  11. Сармурзина Р.Г., Бойко Г.И., Любченко Н.П., и др. Получение водорода из системы активированный алюминий – вода // Известия Национальной Академии наук Республики Казахстан. 2022. №6(456). С. 196–213. doi: 10.32014/2518-170X.249.
  12. Тулемисова Г.Б., Абдинов Р.Ш., Кабдрахимова Г.Ж., Жанетов Т.Б. Экологическое состояние реки Урал. Вестник КазНУ. Серия химическая. 2017. №2(85). С. 18–24. doi: 10.15328/cb808.
  13. Тaстaмбек К.Т., Aкимбеков Н.Ш., Ернaзaровa A.К., и др. Изучение микробного рaзнообрaзия в пробaх воды и почвы Aтырaуской и Мaнгистaуской облaстей. Вестник КазНУ. Серия экологическая. 2016. Вып. 3(48). С. 76–83.
  14. Пшеничнов P.A., Закиров Ф.Н., Никитина Н.М. Микроботест для оценки, мониторинга загрязнения почв // Экология. 1995. №4. С. 332–333.

Қосымша файлдар

Қосымша файлдар
Әрекет
1. JATS XML
Жүктеу
2. Figure 1. Microbial diversity in the natural water of "Medeu" before and after treatment with 0.1% coagulant solution №20 in terms of Al2O3

Жүктеу (136KB)
Метадеректер
3. Figure 2. Turbidity of water, sampled on the WTU of the CCR unit №1, treated with coagulant №20 at initial pH 8 and acidified to pH 6

Жүктеу (221KB)
Метадеректер

© Бойко Г.И., Сармурзина Р.Г., Любченко Н.П., Балтабекова Ж.А., Тастамбек К.Т., Кеняйкин П.В., Таубатырова А., 2024

Creative Commons License
Бұл мақала лицензия бойынша қол жетімді Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

Согласие на обработку персональных данных с помощью сервиса «Яндекс.Метрика»

1. Я (далее – «Пользователь» или «Субъект персональных данных»), осуществляя использование сайта https://journals.rcsi.science/ (далее – «Сайт»), подтверждая свою полную дееспособность даю согласие на обработку персональных данных с использованием средств автоматизации Оператору - федеральному государственному бюджетному учреждению «Российский центр научной информации» (РЦНИ), далее – «Оператор», расположенному по адресу: 119991, г. Москва, Ленинский просп., д.32А, со следующими условиями.

2. Категории обрабатываемых данных: файлы «cookies» (куки-файлы). Файлы «cookie» – это небольшой текстовый файл, который веб-сервер может хранить в браузере Пользователя. Данные файлы веб-сервер загружает на устройство Пользователя при посещении им Сайта. При каждом следующем посещении Пользователем Сайта «cookie» файлы отправляются на Сайт Оператора. Данные файлы позволяют Сайту распознавать устройство Пользователя. Содержимое такого файла может как относиться, так и не относиться к персональным данным, в зависимости от того, содержит ли такой файл персональные данные или содержит обезличенные технические данные.

3. Цель обработки персональных данных: анализ пользовательской активности с помощью сервиса «Яндекс.Метрика».

4. Категории субъектов персональных данных: все Пользователи Сайта, которые дали согласие на обработку файлов «cookie».

5. Способы обработки: сбор, запись, систематизация, накопление, хранение, уточнение (обновление, изменение), извлечение, использование, передача (доступ, предоставление), блокирование, удаление, уничтожение персональных данных.

6. Срок обработки и хранения: до получения от Субъекта персональных данных требования о прекращении обработки/отзыва согласия.

7. Способ отзыва: заявление об отзыве в письменном виде путём его направления на адрес электронной почты Оператора: info@rcsi.science или путем письменного обращения по юридическому адресу: 119991, г. Москва, Ленинский просп., д.32А

8. Субъект персональных данных вправе запретить своему оборудованию прием этих данных или ограничить прием этих данных. При отказе от получения таких данных или при ограничении приема данных некоторые функции Сайта могут работать некорректно. Субъект персональных данных обязуется сам настроить свое оборудование таким способом, чтобы оно обеспечивало адекватный его желаниям режим работы и уровень защиты данных файлов «cookie», Оператор не предоставляет технологических и правовых консультаций на темы подобного характера.

9. Порядок уничтожения персональных данных при достижении цели их обработки или при наступлении иных законных оснований определяется Оператором в соответствии с законодательством Российской Федерации.

10. Я согласен/согласна квалифицировать в качестве своей простой электронной подписи под настоящим Согласием и под Политикой обработки персональных данных выполнение мною следующего действия на сайте: https://journals.rcsi.science/ нажатие мною на интерфейсе с текстом: «Сайт использует сервис «Яндекс.Метрика» (который использует файлы «cookie») на элемент с текстом «Принять и продолжить».